Album recensie: Chris Thile – “Laysongs”

Van Chris Thile mag je vooral één ding verwachten: hoge kwaliteit. Hoe en met wie de in 1981 in Californië, Oceanside, geboren zanger, mandoline-virtuoos en componist zijn virtuositeit nu inderdaad uit , is een verrassing. Je weet nooit zo precies, waar het heen gaat. Maar je kunt er zeker van zijn, dat je iets bijzonders krijgt te horen. Strikt genomen was dat altijd al zo bij hem.

Oké, misschien nog niet, toen hij met acht jaar (met zijn vader Scott) de band Nickel Creek oprichtte. In 1993 verscheen het debuut van de familieband en een jaar later bracht Chris Thile, let wel als 13-jarige, zijn eerste solo-album uit “Leading Off” uit.

Na het einde van Nickel Creek eind 2007 volgden er meer solo-albums en werd de band The Punch Brothers (geheel op roots-experimenten gericht) gesticht. Zes albums en een EP heeft deze formatie tussen 2008 en 2018 uitgebracht en (als tussendoortje) met hun grensoverschrijdende, waaronder respectloze, maar altijd met klanken van het hoogste niveau het feuilleton voor roots-music enthousiast gemaakt. Geen cultuur-redacteur van een gerespecteerd medium, die niet als Punch Brothers-fan gezien wilde worden!

Hoe indrukwekkend de status in de muziekwereld is, laten natuurlijk ook de vier gewonnen Grammy’s zien. Wie weet, misschien waren het er al veel meer geweest, als hij zijn carrière zo had ingericht als Allison Krauss. Zij blijft trouw aan haar genre en blijft daarmee ‘het beste meisje van de klas’. Thile daarentegen zoekt steeds de nieuwe uitdaging. Nieuwe grenzen, die moeten worden overschreden, nieuwe samenwerkingen, die een nieuwe sound mogelijk maken. Trouw aan zijn masterclass-serie “Music Is Life Is Music” ziet hij muziek als biologisch wezen, dat leeft en steeds verandert. Samenwerken met musici als de klassieke cello-speler Yo-Yo Ma, jazz-pianist Brad Mehldau of met de creatief gekke Coen-broers (soundtrack bij “Inside Llewyn Davis”) verbreedden zijn horizon, maar ook die van zijn fans steeds verder.

Nu staat er met “Laysongs” weer een nieuwe sound klaar. Een verlenging van perspectief, waarbij Chris deze keer geen versterking heeft ingeroepen. Alleen hijzelf. Alleen zijn stem, mandoline en overvolle creativiteit en virtuositeit. Nu al zou duidelijk kunnen zijn, dat je met “Laysongs” niet met een standaard album hebt te maken. Nee, integendeel. Het in een kerk in Upstate New York opgenomen werk eist nogal wat van dluisteraars. Het is maximaal verwijderd van gangbare song-literatuur, breekt met conventionele luistergewoonten en vermoedelijk ook met herkenbare songstructuur. Zo verspreiden de negen songs van dit album een klank-kosmos waaraan je moet wennen. Elke song, elke toon kan een nieuwe verrassing bieden: kopstem, niet geijkte wendingen, lastig ritme, passages, die doen denken aan free-jazz. Maar tevens aangrijpende melodieën, inhoud en natuurlijk mandoline-spel met lichtsnelheid.

Wie deze sound in een categorie zou willen indelen, moet er wel eerst een definiëren. Misschien zouden roots- of folk-avantgarde geschikt zijn. Wie zal het zeggen? Zoals je Chris Thile kent, zal hem dat nauwelijks interesseren. Hem gaat het steeds om de kracht van het geluid en inhoud en wat hij met de negen, grotendeels meer dan vier minuten durende songs aanbiedt, verspreidt verwonderlijke kracht. Verwonderlijk, omdat hij helemaal op zichzelf is aangewezen. Voor een artiest zal er nauwelijks een hogere horde te nemen zijn, waarmee we weer bij de sound zijn.

Alleen al de keuze van de songs op dit album zegt: geen simpel gedoe bij mij! Zo spant hij een boog van Buffy Sainte-Marie’s aanpassing van een gedicht van Leonard Cohen (“God Is Alive Magic Is Afoot”) over een door Hazel Dickens geschreven bluegrass-klassieker (“Won’t You Come And Sing For Me”) tot aan de op klassieke muziek geïnspireerde Bartok Sonate en Bach Partina voor viool. Het hart van deze cd is het driedelige “Salt (In The Wounds)” Of “The Earth (C.S. Lewis “The Screwtape Letters)”.

Als meest aanslaand pakt het door Chris geschreven “Dionysus” uit. In de zo’n vijf minuten durende track over de griekse God van de wijn en de vruchtbaarheid veroorlooft Thile zich halverwege conventionele blues-akkoorden en bijna aantrekkelijke folk-melodieën. Om mee te beginnen aan deze buitengewone cd is dit daarom misschien geen slechte keus.

Samengevat: de uitzonderlijke muzikant Chris Thile biedt op “Laysongs” in zijn eentje roots- en op klassieke muziek geïnspireerde muziek op een hoog niveau. Niet licht verteerbaar, maar een bijzondere luisterervaring!

Tracklist: